تاثیر آزادسازی منابع ارزی ایران بر قیمت ارز

با افزایش گمانه‌زنی‌ها و تایید برخی از اخبار در مورد آزادسازی منابع ارزی ایران، پرسش مهمی که برای بسیاری مطرح شده، چگونگی تاثیر این موضوع روی بازار ارز است. آیا این آزادسازی می‌تواند منجر به کاهش قیمت ارز در بازار شود و در نتیجه اندکی نیز از تورم بکاهد؟ در این یادداشت تلاش شده تا به این پرسش مهم پاسخ داده شود.

به گزارش پایگاه خبری صنعت مد (معرف منتخبین و معتمدین فعال مد ایران)، بسیاری شدت گرفتن افزایش نرخ تورم در چند ماه اخیر را ناشی از افزایش قیمت ارز می‌دانند. در پی انتشار اخباری مبنی بر مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان و سپس سفر سلطان عمان به ایران و همچنین انتشار اخباری از توافق پشت پرده ایران، سخن از آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران نیز به میان آمد.

بنا به اخبار انتشار یافته، ۲۴ میلیارد دلار از منابع ارزی ایران در پی توافق موقت با آمریکا آزاد خواهد شد که از این میان، ۷ میلیارد دلار به منابع ارزی بلوکه شده در کره جنوبی، ۱۰ میلیارد دلار در عراق و ۷ میلیارد دلار نزد صندوق بین‌المللی پول است. با این حال در مورد منابع ارزی ایران که در عراق بلوکه شده، اعداد مختلفی از ۸ تا ۱۰ میلیارد ذکر شده است. به دلیل آنکه منابع بلوکه شده در این کشور در واقع بهای گاز و برق صادراتی از ایران بوده و طبیعت پیوسته این صادرات، برآورد میزان دقیق این منابع با دشواری مواجه است. تاکنون ۲/۷ میلیارد دلار از طلب‌های ایران آزاد شده و به نظر می‌رسد، با توجه به معافیت گرفته شده از فدرال رزرو آمریکا، باقی‌مانده این طلب‌ها نیز رفته‌رفته آزاد شود. اگرچه مجوز پرداخت ۲/۷ میلیارد دلار از طلب‌های ایران از سوی عراق یک قدم رو به جلو است، اما ارزی به ایران وارد نمی‌شود و احتمالا این ارز به صورت اعتباراتی برای خرید کالاهای اساسی به ایران اختصاص خواهد یافت.

اگرچه آزادسازی این منابع به شکل محدود و همچنین اخبار انتشاریافته از این موضوع تا اندازه‌ای منجر به کاهش قیمت ارز در بازار شده، ولی به نظر می‌رسد، این منابع حتی در صورت آزادی کامل تاثیر چندانی روی قیمت ارز در کشور نخواهد داشت، چراکه بر اساس آمارهای ذکر شده، کل این منابع به نیمی از حدود ۵۳ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۴۰۱ نیز نمی‌رسد و مهمتر اینکه بنا به ‌تصریح مقامات کاخ سفید، منابع ارزی به صورت کالاهای اساسی و دارو وارد کشور می‌شود؛ لذا با وجود گشایش حاصل‌شده در زمینه ورود کالاهای اساسی به سختی بتوان تاثیری برای این آزادسازی روی قیمت ارز در بازار متصور شد. به‌طور کلی می‌توان گفت، تا زمانی که چشم‌انداز روشنی برای حل‌وفصل اختلافات موجود بین ایران و غرب به ویژه آمریکا و در نتیجه احیا و تقویت نظام پرداخت رسمی ایران در خارج از کشور وجود نداشته باشد، تاثیر این‌گونه اقدامات موقتی خواهد بود. همچنین می‌توان گفت، تاثیر آزادسازی این منابع بیشتر امری روانی بوده، چراکه به عنوان نشانه‌ای برای رسیدن به توافق بلندمدت انگاشته می‌شود که در صورت تحقق و تداوم آن می‌تواند به ثبات نرخ ارز در بازار و رهایی از نوسانات قیمتی امیدوار بود.

مرتضی فغانی، عضو اتاق بازرگانی تهران و مدیرمسئول ماهنامه و پایگاه خبری دنیای سرمایه‌گذاری